Emekli vatandaşların tüketici kredileri nedeniyle maaşlarına haciz uygulanamıyordu. Ancak Yargıtay‘ın içtihat birleştirme kararı ile bu durum kökten değişti. Yeni düzenlemeyle birlikte bankalar, emeklilerin kredi kullanımı sırasında verdikleri onay ve rıza beyanları doğrultusunda maaşlarına doğrudan bloke koyma yetkisine sahip olacak.
MİLYONLARCA EMEKLİYİ YAKINDAN İLGİLENDİRİYOR
Yargıtay, tüketici kredileri ile ilgili olarak bankaların maaşlara haciz koyup koyamayacağına ilişkin farklı uygulamaları sona erdirmek adına içtihatları birleştirdi. Karara göre; kredi sözleşmelerinde yer alan onay, rıza, takas ve mahsup gibi hükümler doğrultusunda, emeklinin açık rızası bulunuyorsa banka maaşa doğrudan bloke koyabilecek.
Bankaların kredi sözleşmeleri çoğu zaman standart ve çok sayfalı oluyor. Bu da emeklilerin maddeleri detaylı bir şekilde incelemeden imza atmasına neden olabiliyor. Artık emekliler, kredi kullanırken imzalayacakları ya da onaylayacakları her sözleşme maddesini dikkatle okuyup onay ve rıza vermesi gerekecek. Bazı bankaların bu durumu kabul edip etmeyeceği henüz netlik kazanmasa da sözleşmenin imzalanmasıyla birlikte emeklinin rızası da hukuken geçerli hâle gelecek.
KARAR RESMİ GAZETE’DE
Yargıtay kararında, Anayasa’nın 48. maddesi maddesinin ilk cümlesi olan “Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir.” dayanak gösterildi. Bu maddeye göre, herkes dilediği alanda sözleşme yapma özgürlüğüne sahip olduğundan, kredi sözleşmesinde yer alan rıza beyanları geçerli kabul edildi. Yargıtay bu maddeden hareketle yapılacak sözleşme nedeniyle verilecek rızalar ve onaylarla birlikte emekli maaşlarına bloke konulabileceğine hükmetti.
5510 sayılı kanunun 93’üncü maddesinde “Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler; 88’inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez.” şeklinde iken maddenin devamına 18.02.2009 tarihli ve 5838 sayılı Kanun’un 32’inci maddesiyle “Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması hâlinde, icra müdürü tarafından reddedilir” olarak yer alıyor.
MAAŞIN NE KADARINA BLOKE KONULACAK?
Yargıtay kararında dikkat çeken bir diğer nokta ise emekli maaşının ne kadarına bloke konulabileceği konusundaki belirsizlik. Örneğin bir emekli 20 bin TL maaş alıyor ve 23 bin TL taksitli bir kredi çekmişse, maaşın tamamına mı, yoksa sadece belli bir oranına mı bloke konulacağı açıklanmadı. Bu durum henüz netlik kararda belirtilmediği için bankalar ve emekliler arasında yeni anlaşmazlıklar yaratabilir.
Bazı Yargıtay üyelerinin itirazlarına rağmen içtihat birleştirme oy çokluğuyla kabul edildi ve Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
