Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) desteğiyle Boğaziçi Elektrik Dağıtım AŞ’nin (BEDAŞ) de aralarında bulunduğu Marmara Bölgesi’ndeki elektrik dağıtım şirketleri, büyük afetler sonrasında elektrik altyapısındaki hasarı kısa sürede tespit eden ve ulaşım yollarının durumunu saha ekiplerine anlık olarak bildiren yapay zeka destekli yeni nesil yazılım geliştirdi.
BEDAŞ’tan yapılan açıklamaya göre, elektrik dağıtım sektörü, deprem başta olmak üzere büyük afetlere karşı enerji altyapısını güçlendirmek ve afet anında sahaya en doğru şekilde müdahale edebilmek amacıyla yeni bir projeyi hayata geçiriyor.
EPDK’nin desteğiyle BEDAŞ’ın da yer aldığı Marmara Bölgesi’ndeki dağıtım şirketleri tarafından yürütülen AR-GE Projesi kapsamında geliştirilen yazılım, afet sonrasında elektrik altyapısındaki hasarı kısa sürede tespit edebiliyor.
Marmara Bölgesi’nde pilot testler başarıyla tamamlandı
“Afet Uydu Projesi” Kahramanmaraş depremleri ile dünyanın farklı bölgelerindeki depremlere ait yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinden oluşturulan veri setiyle eğitilen yapay zeka modeliyle geliştirildi. Proje, Marmara Bölgesi’nde seçilen pilot bölgelerde başarıyla test edildi.
Deprem sonrasında elektrik direkleri, dağıtım ve trafo merkezleri gibi kritik enerji noktalarının zarar durumunu uydu görüntüleri üzerinden analiz eden sistem, hangi bölgelerde acil müdahale gerektiğini ve ulaşım yollarının durumunu anlık olarak saha ekiplerine bildiriyor.
Doğal afetlerin hemen ardından uydu görüntüleri ve Sentetik Açıklıklı Radar (SAR) verilerini kullanan “Yeni Nesil Yapay Zeka Modeli Tabanlı, Elektrik Yapısal Unsurları Hasar Tespit Sisteminin Geliştirilmesi” AR-GE projesi sayesinde, büyük afetler sonrasında uydu görüntülerinden hızlı bilgi çıkarımı yapılabiliyor.
Uzun süredir üzerinde çalışılan yapay zeka modeli, 2023 Kahramanmaraş depremleri sonrasında derlenen KATE-PD veri seti ile eğitildi. Bu özel veri seti, farklı uydu sistemlerinden elde edilen 14 yüksek çözünürlüklü görüntüden oluşuyor ve toplamda 3 bin 293 kilometrekarelik bir alanı kapsıyor. 512×512 piksel parçalar halinde etiketlenen ve uzman kontrolünden geçirilen görsellerden 1952 yüksek kaliteli hasar etiketi üretildi. Bu yönüyle KATE-PD, afet sonrası tek zamanlı uydu görüntülerinden güvenilir hasar tespiti yapılabilmesini sağlayan dünyadaki sayılı örneklerden biri oldu.
Projenin yüklenicisi olarak İstanbul Teknik Üniversitesi Uydu Haberleşme ve Uzaktan Algılama Merkezi (UHUZAM) görev aldı.
