Türkiye‘nin Mogadişu Büyükelçiliği Ticaret Müşaviri ile Türk iş insanları, Somali‘nin ticaret ve yatırım potansiyeline dikkati çekerek ülkeye yatırım çağrısında bulundu.
Türkiye‘nin Mogadişu Büyükelçiliği Ticaret Müşaviri Selahattin Batur, MÜSİAD Somali Temsilcisi Veli Kevrek ve iş insanı Murat Yapıcı, AA muhabirine, Somali’nin ticaret potansiyelini ve yatırım fırsatlarını değerlendirdi.
Ticaret Müşaviri Batur, Somali’nin, ticari anlamda potansiyeli fazla ve savaştan yeni çıkmış bir ülke olması dolayısıyla her alanda ticari olarak faaliyette bulunmaya ve imalat sektörünü geliştirmeye elverişli bir yer olduğunu belirtti.
Başlangıç olarak ülkede liman, havalimanı, otel, hastane ve okul kurulduğunu aktaran Batur, “İlk başta temel olarak ihtiyaç duyulan tesisler, projeler burada hemen faaliyete geçirildi.” dedi.
İş insanlarını Somali’ye yatırıma davet eden Batur, “Gelin, Somali’yi görün. Zaten burada yerleşik olan ticaret adamlarımız var. Diğer iş insanlarımızın da mutlaka gelip yerinde görmeleri gerektiğini düşünüyorum.” ifadelerini kullandı.
Yatırım için en cazip alanlar
Ülke nüfusunun yüzde 70’inin tarım sektöründe çalıştığını anlatan Batur, burada tarım faaliyetlerinin geliştirilebildiği, inşaat, tekstil, balıkçılık ve enerji sektörlerinde çok büyük bir potansiyelin olduğunu söyledi.
Batur, imalat açısından ülkede üretilen hemen hemen hiçbir ürün olmadığına işaret ederek, burada hafif imalattan başlayıp diğer tüm sektörlerin çok rahat şekilde canlandırılabildiğini belirtti.
Göreve başladığından beri ülkede mevcut durumu öğrenmeye çalıştığını, çok sayıda rapor ve bilgi notu hazırladığını ve bunları iş insanlarına ilettiğini aktaran Batur, halihazırda ticari faaliyet olarak Türkiye’nin önde gelen ihracatçı ülkelerden biri olduğunu vurguladı.
Batur, yurt dışında çok sayıda Somalili iş insanı olduğunu ve onların gelmesi ve projeler yapması durumunda ülkenin çabuk gelişeceğini düşündüğünü dile getirdi.
“Yatırım için her sektör açık”
MÜSİAD Somali Temsilcisi Kevrek de 2018’den beri ülkede faaliyet gösterdiklerini, inşaat malzeme sattıklarını, hırdavat dükkanları, PVC ve mobilya atölyeleri olduğunu ve başta gıda olmak üzere birçok sektörde çalıştıklarını anlattı.
Son 5-6 yıldır ülkede ciddi gelişmeler olduğuna ve artık güvenlik sorunu yaşamadıklarına işaret eden Kevrek, diasporadaki insanların buraya geri dönmeye başladığını belirtti.
Kevrek, burada (yatırım için) her sektörün açık olduğuna işaret ederek “Burada her türlü sektör açık. Herkes buraya gelip iş yapabilir. Yani buradan da Türkiye’ye mal gönderebilir.” ifadelerini kullandı.
İlk önce gelip fizibilite çalışması yapılması gerektiğini hatırlatan Kevrek, fiyat araştırması yapılması, başta limanlar olmak üzere ürünlerin nasıl tedarik edileceğinin öğrenilmesi gerektiğini, burada görev yapan resmi Türk kurumlarına danışılmasının faydalı olduğunun altını çizdi.
“Bizim iş insanlarımız gelmezse buraya Hint ve Çinliler girer”
Kevrek, Somali’nin çok kısa süre içerisinde daha çok gelişeceğini öngörüsünde bulunarak “Burada Türk iş adamları bekliyoruz. Yoksa bizim iş insanlarımız gelmezse buraya Hint ve Çinliler girer.” dedi.
Somali halkının yaklaşık yüzde 99’unun Müslüman olduğunu söyleyen Kevrek, “Bizim kültürümüze de yakın. Bizim burada kardeşlerimize yardım etmemiz gerekiyor. Hepimiz elhamdülillah Müslümanız.” diye konuştu.
Kevrek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tüm mallarım Türkiye’den gelir. Bu, Türkiye’ye döviz getiriyor. Çalışanlarım Türk. Buradan da Somali’den mal giderse şayet bir iş yapacaklarsa hayvancılık, tarım, balık gibi sektörlerde iş yapılırsa hem Somali’nin ekonomisi hem de Türk ekonomisi gelişiyor. Destekleyici politika gütmemiz gerekiyor. Ticaret hacmimizi de artırmamız gerekiyor.”
“Bizim yüzümüzü asıl Afrika’ya çevirmemiz gerekiyor”
“Bizim yüzümüzü asıl Afrika’ya çevirmemiz gerekiyor.” diyen Kevrek, Somali’nin, Afrika’nın kapısı olduğunu ve hayati önemi olan bir ülke olduğunu vurguladı.
Kevrek, MÜSİAD olarak buraya çok önem verdiklerinin, burada her türlü ticaretin yapılabildiğinin altını çizdi.
Somalililerin istediğinin sadece kendi ayaklarında durmak olduğu bilgisini paylaşan Kevrek, “Somalili gibi oldum burada. Aile gibiyiz. Çok dostlarımız var. Somalililerin istediği, eğitim kalitesinin yükselmesi, herkesin işi gücü olması.” değerlendirmesini yaptı.
Kevrek, iş insanlarına seslenerek şunları söyledi:
“Buraya gelsinler, riske girsinler. Burası bizim için çok önemli bir ülke. Cumhurbaşkanımız zaten destekliyor burayı. Devletimiz, halkımız daha destekliyor, seviyor. Somalililer de bizi seviyor. Tüm iş adamlarımızı bekliyorum buraya. Burada yerleri, yurtları var. Biz araç göndeririz kapıya. Korkmasınlar, güvenlik sorunları da yok. Öyle anlatıldığı gibi değil.”
İş insanı Murat Yapıcı da Somali’nin jeopolitik konumu ve doğal zenginlikleri ile tarih boyunca dikkat çekici bir ülke olma özelliğini koruduğunu ifade etti.
Ülkenin 1990’ların başında başlayan iç savaş ile uzun süreli bir yıkıma uğradığına işaret eden Yapıcı, bu süreçte sadece devletin yapısı çökmediği, aynı zamanda başta Mogadişu olmak üzere Somali’nin şehirlerinin de yıkıma uğradığını anlattı.
Yapıcı, “İç savaşın sonuna gelindiğinde Mogadişu’da üzerinde kurşun deliği olmayan bir bina kalmamıştı. Lakin 2000’lerin sonuyla birlikte Somali halkı yeniden toparlanmaya ve yaralarını sarmaya başlamıştır.” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin Somali açılımı sonrası Somali’de devlet inşasının yanı sıra şehirlerinin de yeniden inşa sürecinin başladığını belirten Yapıcı, 2011 sonrası süreçte Türk inşaatçıların, devletin de verdiği cesaretle Somali’de önemli projelere imza attıklarını aktardı.
“İnşaat sektöründe Somalililerin ilk durak noktalarından biri artık Türkiye”
Yapıcı, şunları kaydetti:
“Türk inşaatçıların da desteği ve Somalili yatırımcıların emekleri ile Mogadişu artık yeniden küllerinden doğan bir şehir haline geldi. Bugün Mogadişu’da nereye giderseniz gidin yeni kamu ve özel binalarının, yolların, okulların, camilerin, altyapının inşa edildiğini ve hatta gökdelenlerin yükseldiğini görebilirsiniz. İnşaat sektöründeki bu canlılık aslında Somali’nin geleceğe umutla baktığını bizlere gösteriyor. Ayrıca mevzu inşaat sektörü olduğunda Somalililerin ilk durak noktalarından biri artık Türkiye’dir.”
Birçok Somalili iş insanının Somali’de gerçekleştireceği projeler için hem mimari çizimler noktasında hem teknik destek hususunda hem de ürün temini noktasında Türkiye’yi tercih ettiğini vurgulayan Yapıcı, inşaat sektöründeki gelişmenin özellikle Türkiye’nin yeni umut vadeden uzay, balıkçılık, enerji ve askeri noktalardaki yatırımlarıyla daha da artmasını umduğunu sözlerine ekledi.
