(ANKARA) – Ticaret Bakanlığı, 2009’dan bu yana yapılan denetimlerde uygunsuz/güvensiz bulunan 708 milyon ürünün uygun hale getirtildiğini, piyasaya arzının yasaklandığını veya piyasadan toplatıldığını; piyasaya bu ürünleri arz edenlere de 5 milyar lira idari para cezası uygulandığını bildirdi.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, Türkiye’de, Gümrük Birliğine istinaden AB ile aynı ürün güvenliği sistemininin uygulandığı belirtildi.
Bu kapsamda, AB’deki mevzuat ve uygulama değişikliklerinin kısa sürede Türkiye’nin hukuk sistemine kazandırıldığı ifade edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Hayata geçirilen sıkı mevzuat hükümleri doğrultusunda, oyuncaktan yapı malzemelerine, tıbbi cihazlardan anne bebek ürünlerine, ayakkabıdan tekstil ürünlerine kadar geniş bir ürün grubu, risk esaslı olarak ithalatta ürün güvenliği denetimine tabi tutulmaktadır. Mevzuata aykırı ve güvensiz ürünlerin ülkemize girişini engellenmekte, insan ve hayvan sağlığı ile çevreyi koruyacak, imalatçılarımızı uygunsuz ithal ürünlerin oluşturduğu haksız rekabetten koruyacak adımlar kararlılıkla atılmaktadır.
Bu kapsamda, dış ticarette ürün güvenliği denetimlerinde etkinliği artırmak amacıyla kurduğumuz Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemimiz TAREKS’in devreye alındığı 2011 yılından bu yana ithalatta toplam 49 milyar adet sanayi ürünü denetlenmiş, uygunsuz/güvensiz bulunan toplam 424 milyon adet ürünün ülkemize girişi engellenmiştir. Aynı şekilde, Tarım ve Orman Bakanlığınca yapılan denetimlerle de uygunsuz tarım ve gıda ürünlerinin ülkemize girişi engellenmiştir. Bununla birlikte, söz konusu denetimler, uygunsuz bulunduğu için ülkeye girişine izin verilmeyen ürünlerin çok ötesinde, büyük caydırıcı etki göstermektedir.
Ticaret Bakanlığımızca yürütülen ürün güvenliği faaliyetleri, mevzuat uyumu ve kalite alt yapısının oluşturulmasının yanında dış ticarette ve iç piyasada söz konusu mevzuata uygun ürünlerin piyasaya arzının sağlanması konusunda gözetim ve uygun olmayan ürünlerin piyasaya arzının engellenmesi konusunda da denetim faaliyetlerini kapsamaktadır.
“Bakanlık öncülüğünde 8 farklı kuruluş ürünlerin uygun ve güvenli olması için denetim faaliyeti yürütüyor”
Ticaret Bakanlığımızca 2000’li yılların başından itibaren yayımlanmaya başlayan ve ülkemizde kurulan ürün güvenliği sisteminin çerçevesini çizen mevzuat paketleri ile piyasaya arz edilmesi hedeflenen, arz edilen, piyasada bulundurulan veya hizmete sunulan tüm ürünlerin güvenli olması ve ilgili teknik düzenlemelere uygunluk göstermesi gereği düzenlenmiş ve denetim mevzuatı ile piyasadaki tüm aktörlerin bu konudaki yükümlülükleri düzenlenmiştir. Bu kapsamda, bakanlığımız öncülüğünde 8 farklı yetkili kuruluş ile birlikte ülkemiz piyasasına arz edilen ürünlerin mevzuatına uygun ve güvenli olması için gözetim ve denetim faaliyetleri yürütülmektedir.
2009 yılından bu yana yapılan denetimlerde uygunsuz/güvensiz bulunan 708 milyon adet ürün uygun hale getirtilmiş, piyasaya arzı yasaklanmış veya piyasadan toplatılmıştır. Piyasaya uygunsuz/güvensiz ürün arz edenlere 5 milyar lira idari para cezası uygulanmıştır. Öte yandan ürün güvenliği sistemi denetimin yanında önemli diğer bileşenleri de içermektedir. Ticaret Bakanlığı, Gümrük Birliği kapsamında AB’nin teknik mevzuatının ulusal mevzuatımıza aktarılmasından sorumlu kuruluş olarak ürün güvenliği alanında hem mevzuat hem de kalite altyapısının iyileştirilmesi sürecine öncülük etmiştir.
“Günümüz itibarıyla, AB üyesi ülkelerle denk bir kalite alt yapısı oluşmuştur”
Başta CE işareti, onaylanmış kuruluşlar, piyasa gözetimi ve denetimi, genel ürün güvenliği ve karşılıklı tanıma gibi hususları düzenleyen AB ürün güvenliği mevzuatını uyumlaştırmış ve ürün gruplarına ilişkin 300’den fazla teknik düzenlemenin iç hukuka aktarılması çalışmalarını koordine etmiştir. Günümüz itibarıyla, AB üyesi ülkelerle denk bir kalite alt yapısı oluşmuştur. Bu çerçevede, başta AB olmak üzere e-ticaret alanında kaydedilen gelişmeler de yakından izlenmiş ve mevzuat ve denetim altyapımız revize edilmiştir. Bu doğrultuda, ‘Uzaktan İletişim Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik’ de nisan ayı itibariyle uygulamaya alınmıştır.
“Söz konusu yönetmelik, ürün güvenliğinden sorumlu 8 bakanlığımız tarafından uygulanmaktadır”
Yönetmelik kapsamında, Türkiye’de faaliyet gösteren e-ticaret platformları, çevrimiçi aracı hizmet sağlayıcılar ile Türkiye’deki nihai kullanıcılara ürün sunan internet siteleri artık AB’deki yükümlülüklerle benzer şekilde ürün listelemelerinde ilgili uyarı ve güvenlik işaretlerine, ürün görsellerine ve üretici, ithalatçı veya Türkiye’de yerleşik iktisadi işletmecinin kimlik ve iletişim bilgilerine yer vermekle yükümlü tutulmuştur. Söz konusu yönetmelik, ürün güvenliğinden sorumlu 8 bakanlığımız tarafından uygulanmaktadır. Denetimlerde bu hususlara da önemli ölçüde riayet edildiği görülmektedir. Ayrıca aracı hizmet sağlayıcıların, vatandaşların hızlı bir şekilde ürün güvenliği ile ilgili hususlarda geri bildirim yapabilmelerini sağlamak ve yetkili kuruluşlardan gelen içerik kaldırma taleplerini yerine getirmek amacıyla ‘Ürün Güvenliği Temas Noktası’ oluşturmaları sağlanmıştır.
Yetkili kuruluşlar tarafından tespit edilen uygunsuz ürünlerin ilgili temas noktalarını iletilmesini takiben en geç 24 saat içerisinde yayından kaldırılması yasal bir zorunluluktur. Aksi halde, söz konusu ürünler Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından erişime kapatılmaktadır. Bakanlığımıza zaman zaman yapılan geri bildirimlerden, denetime konu olmadan, iktisadi işletmecilerin mevzuata istinaden kendiliğinden gereklilikleri yerine getirdikleri, mesela aracı hizmet sağlayıcıların uygunsuz olduğu ortaya çıkan ürünlerin satışını sonlandırdığı, imalatçı ile sözleşmeyi feshettiği görülmektedir.
Yönetmelik hükümleri hem yerli hem de yabancı iktisadi işletmeler ve aracı hizmet sağlayıcılar için geçerlidir. Böylece, ülkemizde yerleşik iktisadi işletmelerin hem yurt dışından gönderilen ve güvensiz olma ihtimali bulunan ürünlere karşı hem de yurt içinde olup da düzenlemelere uymayanlara karşı haksız rekabetten korunması amaçlanmaktadır.
Bundan sonraki süreçte de yapay zeka destekli olarak geliştirdiğimiz yeni denetim altyapısıyla hem denetim kapasitemizi artıracak hem de kaynaklarımızı daha verimli kullanarak daha hızlı, hedefe odaklı ve önleyici denetimler gerçekleştireceğiz. Ticaret Bakanlığımız tarafından, ürün güvenliğinin sağlanması ve e-ticaret alanında güvenli bir piyasa yapısının oluşturulması için gereken her adım kararlılıkla atılmaktadır.”
