Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), yıpranma payı (fiili hizmet süresi zammı) uygulamasında önemli bir kısıtlamaya gidiyor. Tehlikeli ve riskli iş kollarına tanınan bu haktan, uygun olmayan meslekler üzerinden bildirim yapılması üzerine SGK harekete geçti.
DENETİMLERDE ORTAYA ÇIKTI
Milliyet’in haberine göre, Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan denetimlerde, bazı işyerlerinin tehlikeli iş kapsamında olmayan meslek gruplarını da yıpranma payına dahil ettiği tespit edildi.
BU MESLEKLER KAPSAM DIŞINA ALINIYOR
Uygulamanın dışına çıkan meslekler arasında aşçı, bekçi, çaycı, danışman, hizmetli ve sekreter gibi risk unsuru taşımayan görevler yer aldı.
Bu durumun önüne geçmek isteyen SGK, Nisan 2025 itibarıyla geçerli olacak yeni düzenleme kapsamında bazı meslek kodlarından yapılan bildirimleri sistemden engelleyecek. Yanlış bildirim girişiminde bulunan işverenler, sistem üzerinden uyarı mesajı alacak.
Kısıtlanan meslek kodlarına SGK’nın çevrimiçi sistemi üzerinden erişilebilecek. Böylece yalnızca gerçekten tehlikeli ve yıpratıcı işlerde çalışanlar erken emeklilikten faydalanabilecek.
ŞOFÖRLÜK DE KAPSAM DIŞINA ÇIKARILIYOR
Yeni düzenleme için verilen örneğe göre, şoförlük mesleği, yıpranma payı kapsamındaki işlerden olma ihtimali bulunmaması sebebiyle kısıtlanan meslek kodu listesinde yer alacak. Ancak yangın söndürme işinde çalışan itfaiye şoförlüğü, yıpranma payı kapsamında değerlendirilebilecek.
YIPRANMA PAYI GEREKTİREN HATALI GİRİŞLERİN ÖNÜNE GEÇİRİLECEK
Yeni uygulamayla, yıpranma payı gerektiren fiili riske maruz kaldığı halde, meslek kodu girişinin hatalı yapılmasıyla hakkını kaybedenlerin durumunun da önüne geçilmesi planlanıyor.
YIPRANMA PAYI NEDİR?
“Yıpranma payı” halk arasında kullanılan adıdır; yasal terminolojide ise Fiili Hizmet Süresi Zammı (FHSZ) olarak geçer. Ağır, tehlikeli veya zor koşullarda çalışan sigortalılara, hem bedensel hem de zihinsel yıpranmalarının telafisi olarak, emeklilik öncesi ilave prim gün sayısı ve hizmet süresi tanınır. Bu sayede söz konusu çalışanlar, normalden daha erken emekli olma hakkı elde ederler
KİMLER YARARLANABİLİR?
4/a (SSK) ve 4/c (Emekli Sandığı) sigortalıları;
Kanunun 40. maddesinde tek tek sayılan ağır, tehlikeli ve yıpratıcı işlerde fiilen çalışanlar;
Sağlık çalışanları, yataklı/döner sermayeli hizmet sunan hemşireler ve eczacılar da, 7146 sayılı Kanun kapsamında FHSZ’dan yararlanabilirler
Başlıca örnek iş kolları:
- Madencilik (kurşun, arsenik, kömür vb.),
- Metal döküm, çelik üretimi,
- Asit ve kimyasal madde üretimi,
- Radyasyonla çalışan personel,
- Polis ve jandarma teşkilatı,
- İtfaiye ve arama-kurtarma ekipleri,
- Sağlık personeli (hemşire, eczacı vb.),
- Bazı öğretmen ve adliye personeli
