Mke, savunma sanayi sektöründe faaliyet göstermekte olup, Türkiye’nin en önemli silah ve mühimmat üreticilerinden biridir. Bu kurum, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyaç duyduğu çeşitli silah ve mühimmatları üretirken, aynı zamanda sivil sektöre de hizmet vermektedir.
OSMANLI İMPARATORLUĞUNDAN KÖKLERİNİ ALAN GEÇMİŞ
Makine ve Kimya Endüstrisi’nin ( Mke ) tarihi, 15. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu dönemine kadar uzanır. Kurumun temeli, İstanbul’un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulan Top Dökümhanesi ile atılmıştır.
CUMHURİYETİN İLK YILLARINDA SAVUNMA SANAYİİ
Cumhuriyet’in başlarında Türkiye’de güçlü bir savunma sanayii altyapısı bulunmamaktaydı. Kurtuluş Savaşı sırasında İstanbul’daki imalathaneler ve tezgâhlar Ankara çevresine taşınarak küçük atölyeler oluşturuldu. 1921-1936 yılları arasında Ankara ve Kırıkkale’de fişek, marangoz, mühimmat, kapsül, çelik, tüfek ve top fabrikaları ile gaz maskesi üretim tesisleri kuruldu.
SAVUNMA VE SİVİL SANAYİDE İLKLER
Mke, yalnızca savunma sanayisinde değil, sivil alanda da birçok “ilk” üretimi gerçekleştirmiştir.
1. UĞUR 44: 1950’lerde üretilen ilk tek motorlu Türk uçağı.
2. Sanayi Üretimleri: İlk demiryolu ray haddelemesi, sac ve pirinç üretimi, vasıflı çelik haddehanesi, pik ve sfero dökümhanesi.
3. Teknolojik Ürünler: Elektrik sayaçları, askeri pil imalatları.
Mke, yetişmiş insan gücü ve teknoloji birikimiyle TÜMOSAN, TOFAŞ ve TÜGSAŞ gibi büyük sanayi kuruluşlarının kurulmasına da öncülük etmiştir.
KURUMSAL YAPILANMA VE DEVLETLE İLİŞKİ
08 Mart 1950’de çıkarılan 5591 sayılı Kanun ile MKE Kurumu kurulmuş ve sermayesi tamamen devlete ait olmuştur. 1982’de bu kanun yürürlükten kaldırılarak 233 sayılı KHK ile yeni düzenleme yapılmıştır. 2000 yılında kurum, Milli Savunma Bakanlığı’na bağlı bir kuruluş haline getirilmiştir.
TÜRKİYE’NİN SANAYİ DEVLERİ ARASINDA
2019 itibarıyla MKE, Türkiye’nin “İlk 100 Büyük Sanayi Kuruluşu” arasında yer almış ve savunma sanayisindeki liderliğini pekiştirmiştir.
YAPISAL DÖNÜŞÜM SÜRECİ
03 Temmuz 2021 tarihli ve 7330 sayılı Kanun ile kurum, “Makine ve Kimya Endüstrisi Anonim Şirketi”ne dönüştürülmüştür. Sermayesinin tamamı Hazineye ait olan şirket, Milli Savunma Bakanlığı’na bağlıdır.
28 Temmuz 2021’de tescil edilen yeni yapı, 10375 sayılı Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilmiştir.
