(ANKARA)- CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, iktidarın Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) modeli kapsamında Yap-İşlet-Devret (YİD) yöntemiyle hayata geçirilen projeler nedeniyle şirketlere ödenen garantilerin 5 yılda 273.6 milyar TL’ye ulaştığını belirterek, “Hesapsızca verilen ve belli başlı şirketlere aktarılan garantiler nedeniyle, köprü ve otoyolları işletmecisi şirketlerin zenginliklerine zenginlik katıyor” dedi.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, yaptığ ıyazıla açıklamada, iktidarın Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) modeli kapsamında Yap-İşlet-Devret (YİD) yöntemiyle hayata geçirilen projeler nedeniyle şirketlere ödenen garantilerin 5 yılda 273.6 milyar TL’ye ulaştığını vurguladı. Karasu, şunları kaydetti:
“İktidarın Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) ve Yap-İşlet-Devret (YİD) yöntemiyle hayata geçirilen projeler nedeniyle bütçede oluşan kara delik her geçen yıl büyüyor. İktidarın 2019-2024 döneminde ödediği tutar 273.6 milyar TL’ye ulaştı.
“60.5 milyar lira tutarındaki harcamanın tam 60.2 milyar lirasını garanti ödemeleri”
Sayıştay’ın Karayolları Genel Müdürlüğü’nün (KGM) 2024 yılı mali hesaplarına yönelik yaptığı denetimler YİD projelerinin bütçede oluşturduğu tahribatı bir kez daha gözler önüne serdi. Sayıştay’ın raporuna göre, KGM’nin cari transferler kapsamında 2024 yılında da yaptığı ödemelerin çok önemli bölümünü YİD projeleri için yapılan garanti ödemeleri oluşturdu. Buna göre kurum geçen yıl bütçesinin cari hizmetler kaleminden yaptığı 60.5 milyar lira tutarındaki harcamanın tam 60.2 milyar lirasını garanti ödemeleri oluşturdu.
KGM’nin 2024 yılında başlangıç bütçesi, yıl içinde eklenen 26 milyar 492 milyon lira ödenek ile 293 milyar 625 milyon lira oldu ve bütçenin 285 milyar 282 milyon lirasını harcadı. Bu harcamanın 177 milyar 921 milyon liralık bölümünü ise sermaye giderleri kapsamında yapılan ödemeler oluşturdu. Sermaye giderlerinin ardından en büyük gider kalemini de “Cari Transferler” kalemi oluşturdu. Bu kapsamda kurumun yaptığı harcamanın en önemli bölümünü ise YİD projeleri kapsamında yapılan garanti ödemeleri oluşturdu.
“Kurda yaşanan artışlar nedeniyle bir türlü tutturulamıyor”
Buna göre cari transferler kaleminden yapılan 60.5 milyar lira tutarındaki harcamanın 60.2 milyarlık bölümü garanti ödemelerinden kaynaklandı. KGM’nin YİD projeleri için şirketlere 2024 yılında tamı tamına 60 milyar 294 milyon 708 bin 465 lira ödeme yapıldı. KGM garanti ödemelerini yapabilmek için mevcut yolların bakım ve onarımını bile yapamaz hale geldi. Geçiş ücretlerinin döviz kurlarına bağlı olması nedeniyle bütçede garanti ödemelerine ayrılan ödenekler kurda yaşanan artışlar nedeniyle bir türlü tutturulamıyor ve yıl içinde sürekli ek ödenek ihtiyacı ortaya çıkıyor.
“Yandaşların bir türlü dolmayan ceplerini dolduracaklar”
Hesapsızca verilen ve belli başlı şirketlere aktarılan garantiler nedeniyle, köprü ve otoyolları işletmecisi şirketlerin zenginliklerine zenginlik katıyor. Üstelik, devlete devir tarihleri dolduğu halde usulsüz sözleşme değişiklikleriyle kimi projeler devlete devredilmeyecek çocuklarımız, torunlarımız bile bu şirketlere borçlu hale getiriliyor. Bütçede karadelik haline gelen garanti ödemelerini yapabilmek için iktidarın şimdi de devletin elindeki köprüleri ve otoyolları satma girişiminde. Oradan gelecek parayla yandaşların bir türlü dolmayan ceplerini dolduracaklar.”
Karasu’nun ortaya koyduğu verilere göre 2019-2024 döneminde yıllara göre cari ödemelerden yapılan garanti ödemeleri şöyle sıralandı:
“2019: 5.136.754.004,11 TL tutarındaki harcamanın 5.109.568.164,00 TL’si
2020: 10.152.046.676,15 TL tutarındaki harcamanın 10.122.358.616,00 TL’si
2021: 14.307.305.149,29 TL tutarındaki harcamanın 14.255.620.419,00 TL’si
2022: 36.424.498.107,51TL tutarındaki harcamanın 36.359.794.340,00 TL’si
2023: 56.997.287.793,00 TL tutarındaki harcamanın 56.824.228.277,00 TL’si
2024: 60.587.942.847,00 TL tutarındaki harcamanın 60.294.708.465,00 TL’si”
