ABD’de federal hükümetin kapandığı haberi, hem Washington’da hem de dünya piyasalarında büyük bir endişe yarattı. Salı gece yarısından itibaren ülke genelinde yüz binlerce kamu çalışanı ücretsiz izne çıkarken, Kongre’deki bütçe çıkmazı uzun süren bir krizin kapısını araladı. Peki, ABD’de hükümet kapandı mı, neden kapandı? Piyasalar, ABD hükümet kapanmasından nasıl etkilenecek? ABD hükümet kapanmasına dair tüm detaylar haberimizde…
ABD’DE HÜKÜMET KAPANDI MI?
ABD’de federal hükümet, yeni mali yıl başlamadan önce Kongre’de geçici bütçe tasarısı üzerinde uzlaşılamaması nedeniyle resmen kapandı. Amerikan yasalarına göre her yıl 1 Ekim’de başlayan yeni mali yıl öncesinde bütçenin Kongre’den geçmesi gerekiyor. Ancak Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında yaşanan derin görüş ayrılıkları, bütçenin onaylanmasını engelledi. Bu gelişmeyle birlikte 2019’dan sonra ilk kez ABD hükümeti kapanmış oldu.
Hükümetin kapanması, yüz binlerce federal çalışanın ücretsiz izne çıkarılması, bazı kamu hizmetlerinin durdurulması ve devletin yalnızca “temel hizmetleri” yürütmesi anlamına geliyor. Uzmanlara göre bu durum, hem Amerikan vatandaşlarının günlük hayatını hem de küresel piyasalarda güven ortamını doğrudan etkileyebilir.
ABD’DE HÜKÜMET NEDEN KAPANDI?
ABD’deki bütçe krizi, Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında uzun süredir devam eden harcama tartışmalarının bir sonucu olarak ortaya çıktı.
PARTİLER ARASINDAKİ TEMEL ANLAŞMAZLIK
Demokratlar, sağlık sigortası sübvansiyonlarının süresinin uzatılmasını, Medicaid kesintilerinin geri alınmasını ve sosyal programlara ek finansman sağlanmasını talep etti.
Cumhuriyetçiler ise mevcut harcama düzeylerinin değiştirilmeden sürdürülmesini savundu ve geçici bütçe tasarısında ısrar etti.
Senato’da her iki tarafın sunduğu tasarı da yeterli oya ulaşamayınca federal hükümete kaynak sağlayacak bir düzenleme hayata geçirilemedi. ABD Başkanı Donald Trump, kapanma öncesi yaptığı açıklamada, hükümetin muhtemelen kapanacağını ve bunun çok sayıda federal çalışan için işten çıkarma veya ücretsiz izin anlamına gelebileceğini söylemişti.
KİMLER ETKİLENİYOR?
ABD Kongresi Bütçe Ofisi (CBO), yaklaşık 750 bin federal çalışanın ücretsiz izne çıkarılabileceğini açıkladı. “Temel hizmetlerde” görev alan asker, polis, istihbarat görevlisi, doktor ve havaalanı personeli çalışmaya devam etse de maaşlarını ancak yeni bütçe onaylandığında alabilecekler.
ABD HÜKÜMET KAPANMASINDAN PİYASALAR NASIL ETKİLENECEK?
Hükümet kapanmaları sadece kamu çalışanlarını değil, finansal piyasaları da doğrudan etkiliyor.
KÜRESEL BELİRSİZLİK VE DOLAR KURU
Uzmanlara göre kapanma sürecinin uzaması, yatırımcı güvenini zedeleyerek doların değerinde dalgalanmalara neden olabilir. Küresel piyasalarda ABD’nin finansal güvenilirliğinin sorgulanması, özellikle gelişmekte olan ülkelerin para birimleri üzerinde baskı yaratabilir.
BORSA VE HİSSE SENETLERİNE ETKİSİ
ABD borsalarında kapanma sürecinde genellikle kısa vadeli satış baskısı artıyor. 2018-2019 yıllarında yaşanan 35 günlük kapanma döneminde, borsalarda belirsizlik kaynaklı düşüşler görülmüştü. 2025’te yaşanan kapanmanın süresi ve siyasi tansiyonun seviyesi, hisse senetleri piyasaları üzerinde benzer bir baskı yaratabilir.
ALTIN VE GÜVENLİ LİMAN VARLIKLARI
Hükümetin kapanması, yatırımcıların riskten kaçınarak altın ve tahvil gibi güvenli limanlara yönelmesine yol açabilir. Bu da altın fiyatlarında yukarı yönlü hareketleri tetikleyebilir.
TARİHTE HÜKÜMET KAPANMALARI
ABD tarihinde 1981’den bu yana kısa süreli çok sayıda kapanma yaşandı. Ancak dört uzun süreli kapanma, federal hükümetin işleyişini ciddi şekilde aksattı.
2013 kapanması, sağlık reformu bütçesi nedeniyle yaşanmıştı.
2018-2019 kapanması, 35 gün sürerek ABD tarihinin en uzun hükümet kapanması oldu.
Bugün yaşanan kapanma da, tarafların siyasi restleşmeleri nedeniyle tarihe geçmeye aday görünüyor.
SİYASİ ÇIKMAZIN EKONOMİK YANSIMALARI
ABD’de hükümetin kapanması, yalnızca Washington’daki siyasi çekişmelerin bir sonucu değil; aynı zamanda küresel piyasalar üzerinde domino etkisi yaratabilecek ciddi bir gelişme.
Kapanmanın süresi uzadıkça:
Kamu çalışanlarının mağduriyeti artacak,
Amerikan ekonomisinde güven sorunu büyüyecek,
Küresel piyasalarda dalgalanma şiddetlenecek.
Uzmanlar, Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında hızlı bir uzlaşma sağlanmadığı takdirde, ABD’nin hem içeride hem de dışarıda ciddi ekonomik sonuçlarla karşı karşıya kalabileceği uyarısında bulunuyor.
